(Duizend en) Een nacht in een karavanserai. .

De laatste ochtend Yazd, ik doe het rustig aan. Om 11 uur vertrekken we voor de laatste bezienswaardigheden in Yazd, waar we enthousiast worden uitgezwaaid door het hotelpersoneel, inclusief natuurlijk alle foto's. In Yazd zien we nog het watermuseum, de kasbah (de oude wijk van Yazd) en een traditioneel huis.

We drinken tussendoor nog in een 'coffeeshop' waar ik geniet van een koude muntlimonade.

Dan is het tijd om te vertrekken naar de Karavanserai, niet ver van de stad af, maar wel in de woestijn. We willen de zonsondergang mee maken daar en ondanks dat we later dan gepland vertrekken uit Yazd, komen we perfect op tijd aan.

Deze karavanserai is de enige die geopend is voor toeristen in Iran. Speciaal daarvoor is het aangepast en gerenoveerd om 50 personen te ontvangen. Het is een grote ronde plaats met daaraan verschillende kamers en twee gangen. De gangen zijn ingedeeld in hokjes, soms met een deur en soms alleen een gordijn. de bedden zijn twee matrassen op de grond. Zo in die hal ligt iedereen bij elkaar. De sanitaire voorzieningen zijn apart. Het is een beetje een campinggevoel, alleen dan in de woestijn. Na het installeren vertrekken we naar het dak met prachtig uitzicht op de bergen. Het is de ideale plek om de zonsondergang te zien. En hoewel het snel koud wordt blijven we een tijdje plakken om de sterren te zien. We nemen ons voor om ook de zonsopgang te bekijken en dus gaat om kwart over 5 de wekker. Het is dan nog erg koud, en het duurt even, maar dan is het vooral genieten van de prachtige omgeving.

We vertrekken die ochtend ook naar Shiraz, een van de grootste steden en de voormalige hoofdstad van Iran. Onderweg bezoeken we een traditioneel huis met de bekendste badgir van Iran. Ook zien we daar de enorme cypres, het symbool voor eeuwig leven en wat we tijdens Ashura veel zien. De boom is ongeveer 4500 jaar oud.

Ook stoppen we bij het graf van Cyrus, de bekende koning. Daar lopen we nog over de opgravingen en horen we wat over de islamitische overwinning in dit gebied.

Al met al is het een lange dag. We rijden in totaal zo'n 450 km naar Shiraz. Daar aangekomen moeten we de rust van de karavanserai achter ons laten. Het is hier chaotisch en druk. Het verkeer komt van alle kanten. Om bij te komen eten we in een mooie tuin en paleis, midden in de stad. Zo houden we de rust toch vast.

Morgen moeten we echter aan de drukte geloven, we gaan dan Shiraz ontdekken.

Khoda Hafez uit Shiraz! !

Wonderbaarlijk Yazd

Wonderbaarlijk Yazd. Niet alleen om de conservatieve sfeer die er soms kan hangen, niet alleen om het zoroastrism en ook niet alleen om de vele Afghaans jongeren op straat. De hele sfeer is bijzonder. Bijzondere gastvrij aan de ene kant en bijzonder afwachtend tot opdringerig.

We beginnen de dag met allereerst een bezoek aan de Torens van Stilte: de plek van de zoroastristen om hun doden te begraven. Ofja, begraven. Allereerst worden ze in de burchten gelegd om opgegeten te worden door de gieren. Als de beenderen schoon zijn, worden ze in een zuur opgelost en vervolgens als as teruggegeven aan de aarde. Het ritueel is sinds nog niet heel lang geleden verboden, pas toen het meer dan 20 dagen duurde voordat er gieren op de lichamen afkwamen, werden de zoroastristen vriendelijk (?) doch dringend gevraagd een andere manier te vinden op het ritueel. Sindsdien worden ze begraven. De plek in Yazd heeft twee van die torens. Het was een flinke klim, de zon brandde in ons gezicht en door de hoofddoek werd het al snel te warm. Gelukkig werd dat goed gemaakt met een mooi uitzicht over de dodenstad en Yazd zelf.

Na deze enerverende wandeling zijn we langs de vuurtempel geweest van de zoroastristen. Yazd is de plek waar de meeste zoroastristen wonen, waarschijnlijk mede door deze officiële tempel, waar het vuur altijd brandend wordt gehouden. Iran kent zo'n 5000 zoroastristen, de meesten zijn vertrokken naar India. Waarschijnlijk omdat de druk vanuit de islam te groot werd. Maar dat wordt niet hardop gezegd.

De vrijdagsmoskee is daarna aan de beurt. Ook hier weer prachtige mozaïeken die ditmaal wat weghebben van Indiase afbeeldingen. Zo worden er ook swastika's gebruikt. Al met al een fraai plaatje.

Dan is het tijd om Yazd op mezelf te ontdekken. Het is ontzettend warm en ik wil eigenlijk alleen even wat sap en fruit halen, om vervolgens op het dakterras te gaan zitten. Ik maak een wandeling en raak eindelijk in gesprek met de Iraniërs. Welcome to Iran! Ik kan eindelijk mijn Farsi in de praktijk brengen, hoewel de meesten ook wel Engels spreken. Maar in deze ervaringen gaat dat vaak meer om het vragen van een foto. Ik spreek vier Afghaanse jongens die met me op de foto willen. Ze vragen me vanalles en zijn zeer beleefd. Ze komen van het Ashura-gebed af, met hun groene hoofdbanden. De processie die daar opvolgt slaan ze over. Een Westerse dame aanspreken is veel leuker.

Ik loop door en wordt aangesproken en begroet door velen. Nu pas proef ik de sfeer van Iran. Op een gegeven moment vind ik het genoeg geweest, al die aandacht en ik ga terug naar het hotel.

Daar gaan we op weg naar het volgende evenement : de sport/dans/krachttraining Zurkhane. Met knotsen, grote ijzeren bellen staan de mannen te dansen op het ritme van de drums en zang. Het is een groot ritueel, bijna religieus. Erg opzwepend ook. Dat moeten ook de vier mannen hebben gedacht die stiekem foto's maakte van ons. Na uitgebreid geposeerd te hebben was het nog niet goed, want ook tijdens de sport bleken we stiekem gefotografeerd te worden. We hebben uit protest onze hoofddoeken voor ons gezicht gehouden. Hier hadden we geen zin in. Je weet ook niet of die glimlach oprecht is of misschien toch de hoop op een ticket naar het zo gewilde Westen..

We maken een wandeling in een van de mooiste tuinen van Iran en sluiten af met een enorm diner. Het is goed geweest zo. Nog een drankje op het dakterras en dan het bed in..

Khoda hafez uit Yazd!!

Abyaneh, Natanz, Na'in en Yazd: Hoe verschillend een land kan zijn.

We vertrokken gisteren uit Abyaneh. Bij het wakker worden bracht ik een bezoek aan mijn balkon. Een prachtig uitzicht over de bergen met op de voorgrond het dorp. Ik heb goed geslapen, in tegenstelling tot mijn reisgenoten. Maar dat is niet erg, we hebben een lange reis voor de boeg.

De eerste stop is in Natanz, een plaats die de meeste van ons zullen kennen als de plaats waar Iran zijn omstreden nucleair programma ontwikkeld. Maar het dorp bevat tevens ook een van de oudste moskeeën van het land, naast de plaats waar nu nog alleen de resten van een vuurtempel van de zoroastristen staan. De moskee is erg mooi versierd met mozaïeken en een koepel, het is bijzonder om te zien hoe dat na bijna 1400 jaar nog steeds staat. Ook bezoeken we er een porseleinwerkplaats, waar ik gelijk door mijn reisgenoten wordt gewezen op de kattenbeeldjes. Na 3 dagen sta ik al bekend als het kattenvrouwtje, en ze laten me foto's zien van de zwerfkatten die ze hebben gemaakt.

De volgende stop is Na'in, een oud dorp op de route naar Yazd. Ook hier staat een oude moskee, maar die is minder mooi bijgehouden. Wel heeft deze moskee een heel stuk ondergronds waar het licht van boven inschiet,. Ook de ruïne naast de moskee is niet bijzonder mooi, maar geeft door de gaten heen hele fotogenieke kiekjes van Na'in.

Dan begint de reis naar Yazd, een van de grootste zoroastristische steden in Iran. Onderweg hebben we een kleine stop, waar we een wrak ontdekken van een auto. Het is een waarschuwing om goed te rijden, alhoewel het ons met de onveiligheid helemaal meevalt.

Na nog een stuk in de bus komen we aan in Yazd, waar we het gevoel hebben dat het hier weer iets conservatiever is. We besluiten het morgen te ontdekken, maar ik pak voor de zekerheid alvast mijn extra onderkapje in...

Kashan & Abyaneh: authentiek Iran

Dag twee in Iran staat op de planning. Na een langere nacht slaap en een klein ontbijt, gaan we eerst nog de stad Kashan bekijken. We brengen een bezoek aan het badhuis met prachtige mozaïeken en schilderingen. De gids laat ons als eerste het vrouwengedeelte zien, een mooi ruim ingerichte badplaats. Het mannengedeelte is ook mooi, maar komt niet in de buurt. Waarom de vrouwen een mooiere plek hebben? Zij hebben immers meer tijd om te badderen terwijl de mannen aan het werk zijn. Een uurtje of twaalf in de hamam is blijkbaar niet ongekend. Huwelijken worden er gearrangeerd, er worden zaken gedaan en natuurlijk het nodige gekletst over de echtgenoten.

Kashan is bekend vanwege haar authentieke huizen en windmolens: badgirs. De architectuur wordt ook wel hijab-dar genoemd: van buiten lijkt het niet zo bijzonder, maar van binnen is dat wel zo. En dat blijkt: de lemen huizen met koepels zijn vooral grappig van buiten, maar net als het oude badhuis totaal beschilderd. En ook aangenaam: ze zijn koel. Dat is fijn, want de zon brandt flink.

In Kashan bezoeken we de moskee en madrassa, de koranschool. We worden in onze tocht door de stad vriendelijk gegroet door eigenlijk iedereen. Meisjes kijken stiekem onder de poorten van het schoolplein door om een glimp op te vangen van de buitenlanders.

Een bijzondere ontmoeting hebben we in de Mongoolse cistern waarbij een heiligdom is gebouwd voor de kleinzonen van Ali en Huissen. Ik raak aan de praat met twee Irakezen, die, naar eigen zeggen, voor een paar dagen in Iran zijn en morgen alweer terug moeten naar 'explosion-hole' Bagdad. Natuurlijk moeten er foto's worden gemaakt van de Nederlanders en we praten nog wat na over de bijzondere schildering bij het heiligdom : de profeet Mohammed afgebeeld met zijn belangrijkstem personen en aartsengel Djibril/Gabriel. We verbazen ons erover, maar de beheerder van de cistern zegt dat het 'imagination' is. Het is in ieder geval een mooie verschijning.

Ook in Kashan zien we overal rood, zwarte en groene vlaggen hangen voor Ashura, het feest dat de sjiieten uitgebreid vieren komende week. Wanneer wij in Teheran zijn, zal het op het hoogtepunt zijn: de processies in de straten waarbij enorme ploegen worden gedragen en jonge mannen zich geselen. Dat klinkt afschuwelijk, maar als religiewetenschapper is dat natuurlijk interessant. Ik had er totaal geen rekening mee gehouden dat ik dat zou meemaken, dus je kunt je voorstellen hoe enthousiast ik daarover was. En natuurlijk is het mooi om te zien hoe dit feest wordt voorbereid!

Na een fijne lunch in een mooi traditioneel huis vertrekken we naar Abyaneh, een klein dorpje in de bergen. We rijden dwars door de woestijn. Even een hazenslaapje, want de lunch was lekker maar redelijk zwaar voor de Nederlandse die 's middags brood en soep eet, ondanks dat de lunch kamelenvlees bevatte.

Onderweg stoppen we bij een oude ruïne met daarvoor een granaatappelplantage. Ook stoppen we bij een oude begraafplaats waar nog steeds sporen te vinden zijn van het zoroastrisme.

Dan komen we aan in Abyaneh, net voor zonsondergang. We wandelen gelijk het oude dorp in, de rode kleuren van de huizen, de fleurige chadors en de wijde broeken van de mannen komen ons al tegemoet. Het is een prachtige wandeling langs alle kleine steegjes, verborgen deuren en huisjes en natuurlijk de katten in het dorp. Veel huizen hebben namelijk een tunneltje waardoor de katten het huis in kunnen. Het wordt al snel donker en we lopen langs de bergen weer terug naar het hotel. We blijven even rusten en vervolgens hebben we het diner. Ik loop naar beneden, mijn lange blouse weer aan. Beneden aan de trap voel ik ineens dat ik mijn hoofddoek vergeten ben op te doen. En net voordat ik weer naar boven wil, komt er net een Iraanse man naar buiten. Ik verontschuldig me en neem een sprintje terug naar mijn kamer. Eenmaal weer beneden zie ik een reisgenote, ook zonder hoofddoek. Ook zij vergat 'm om te doen. Blijkbaar voelen we ons hier thuis, want thuis hoeft de doek niet op. Het diner en de thee op het balkon geven dat gevoel ook. Waarschijnlijk gaat de waterpijp aan straks..

Khoda hafez uit Abyaneh! !!!

Qom en Kashan: van chador naar losse hijab

De eerste echte dag in Iran laat het verschil in het land al zien. Qom, de theologische hoofdstad van het land is streng. Je ziet er bijna alleen maar vrouwen in chador, een enorme zwarte doek die op de een of andere manier moet worden omgeslagen. Je ziet er mullahs, islamitische geleerden en afbeeldingen van martelaren uit de dodelijkste oorlog van hedendaags Iran: de Iran-Irak oorlog. De foto's worden begeleid met teksten als: 'voor de Satan is in mijn hoofd geen plaats.'

We bezoeken gelijk het mausoleum. Het is nog niet zo druk dus we kunnen gelijk naar binnen. Natuurlijk wel in chador. Ik heb een lange zwarte kaftan aangetrokken en daarop een zwarte hoofddoek en sjaal. Ik hoop dat het goed is zo. Maar helaas, ook ik krijg een chador aangereikt. Wel een met bloemetjes! Alle vrouwen staan te worstelen met de doek. We krijgen met eindelijk om, maar het blijft wennen. We houden met aan alle kanten vast, maar ieder zuchtje wind neemt met al mee, inclusief je hoofddoek. Een paar keer zie ik vrouwen lichtelijk in paniek raken omdat hun haar zichtbaar is.

Al met al is het prachtige, ook de ervaring met de chador. Er worden genoeg foto's gemaakt en we vinden het stiekem wel amusant, de bloemetjes tussen de zwarte gewaden.

We krijgen door een mullah een rondleiding, die ons meer dan eens op het hart drukt dat Fatima te vergelijken is met Maria, die ze meer vereren dan Fatima. Hij meldt ook dat de sjiieten daarnaast ook alle profeten vereren dus dat ze er geen profeten bij verzinnen, maar zei hij ook: nog niet alle profeten zijn bekend en de 12e imam, Mahdi, moet nog terug komen.

We lopen nog een rondje op de bazaar, leveren de chador in en gaan op weg naar Kashan.

De korte nacht speelt parten, de busreis is niet bijzonder mooi en dus dut ik in. Ik word wakker als we in Kashan aankomen. We lunchen eerst en gaan dan naar de Tuin, Fig, een Unesco-monument. De gids geeft uitleg van de mooie tuin. Veel groen, mooie fresco's en kabbelend water. Heel fijn om te ontspannen.

We worden naar het hotel gebracht waar ik wederom een kamer deel. Nu toch weer mijn kleding herschikken en naar het centrum: een hapje eten.

Iraanse nachten zijn lang...

Een korte nacht in Tilburg bracht me mooi op tijd naar Schiphol. De laatste spulletjes inpakken, de katten goed knuffelen en de trein in. Even inchecken en klaar. Met een bomvolle tas leek ik veel te veel ingepakt te hebben. Want welke broek past bij welke tuniek en welke hoofddoek kan daarop? Het is allemaal gelukt, na 3x in- en uitpakken: mijn backpack woog maar 10 kilo.

Tarek zwaait me uit en ik ga op pad. Ik koop op het allerlaatste moment nog een reisgids over Iran en zie bij de gate al dat ik niet de enige ben die naar Teheran vliegt.

Helaas vertrekt ons vliegtuig al in Amsterdam te laat waardoor wel nog maar 20 minuten overstaptijd hebben in Istanbul. Met ruim 40 man komen we bij de douane aan. In eerste instantie moeten wel gewoon in de rij gaan staan. Dan bedenkt een vliegmannetje dat het handiger is als we toch gelijk door mogen. Later hoor ik dat we daar geluk mee hebben gehad. Een eerdere groep heeft een hotel moeten boeken en €50 visumkosten moeten betalen voor Turkije om de vlucht om te boeken.

In het vliegtuig zit ik naast een moeder en zoon uit Teheran die op vakantie zijn geweest in Barcelona. Ze zijn heel benieuwd wat ik allemaal ga zien en ze maakt me zelfs wakker als de stewardess langskomen met Turks Fruit.

Dan, na 2,5 uur vliegen, landen we op Imam Khomeini Airport. De hoofddoek moet op. Het wordt rumoerig In het vliegtuig. We vragen ons af of de doek goed zit. Of er nog haar zichtbaar is, en niet onbelangrijk : of we er ook nog een beetje leuk uit zien.

Het is een gedoe. De doek zakt af, valt van de schouders of maakt gekke vouwen. Uiteindelijk is iedereen er, zedelijk gekleed en wel. We vertrekken gelijk naar Qom.

Die reis duurt langer dan verwacht. Maar net als ik in slaap sukkel hoor ik onze gids zeggen dat we er zijn. Ik kijk naar buiten en zie het mausoleum van Fatima Masoumeh, de dochter van de 7e imam in het sjiisme. We maken een paar mooie foto's van het complex in het donker en vervolgens vertrekken we naar het hotel. Een gedeelde kamer, maar dat is niet erg. We slapen vrijwel direct..

De laatste dingetjes..

Morgen is het zo ver. Eindelijk reis ik af naar Iran. Hoewel ik bijna klaar ben met alles inpakken, kan ik nog niet bevatten dat ik morgen rond deze tijd in Iran ben.
Alles is gepakt, de tunieken en lange broeken zorgvuldig uitgekozen. Ook de hoofddoeken, alhoewel de bestelde hoofddoeken helaas niet op tijd zijn binnen gekomen. Nu is Tilburg inmiddels zo'n wereldstad, dat ze ook genoeg Turkse winkels hebben waarvan er zeker één ook hoofddoeken verkoopt. Jullie zullen wel begrijpen dat ik daar aardig gestresst binnen kwam, vanmiddag om 4 uur.. Gelukkig hebben de dames me goed geholpen, ik heb in ieder geval een nieuwe hoofddoek gekocht en twee onderkapjes. Zeker weten dus dat er geen enkele haar onderuit piept!!

Gek dat je zo ontzettend veel meeneemt op een reis. En hoeveel ik inmiddels ook gereisd heb, de standaard inpaklijst moet altijd aangepast worden en je zult zien dat je altijd wat vergeet. We zullen morgen pas zien wat dat precies is. :-)

Morgen vertrek ik dus met het vliegtuig. Eerst naar Istanbul en vervolgens een overstap naar Teheran. Daar aangekomen vertrek ik per direct naar Qom, de theologische hoofdstad van Iran. Gepakt en gezakt, gehoofddoekt en al. We gaan het zien. Ik duik nu mijn bed in en hoop op een voorspoedige reis.

Khoda Hafez dar Khom!

P.S. Facebook is helaas nog steeds geblokkeert in Iran. Ik hoop dit op de een of andere manier te kunnen omzeilen, maar dat is natuurlijk niet beloofd. Wil je mijn verhalen niet missen? Voeg je naam dan toe aan de lijst, dan krijg je elke keer een mail als ik weer iets nieuws op mijn blog heb gezet.